Forskjell mellom versjoner av «Dale kyrkje»
Fra Norges Kirker
| Linje 18: | Linje 18: | ||
| vernestatus = Ingen | | vernestatus = Ingen | ||
}} | }} | ||
| + | |||
''Anne Marta Hoff'' | ''Anne Marta Hoff'' | ||
| + | |||
==Bakgrunn== | ==Bakgrunn== | ||
| − | Dale i Vaksdal er eit etter måten nytt bygdesamfunn. Før Dale Fabrikker vaks fram under leiing av familien | + | Dale i Vaksdal er eit etter måten nytt bygdesamfunn. Før Dale Fabrikker vaks fram under leiing av familien Jebsen frå 1878-79, var det knapt for ei bygd å rekna, men med fabrikkverksemda vaks Dale snøgt til ein viktig industristad. |
| − | |||
| − | Jebsen frå 1878-79, var det knapt for ei bygd å rekna, men med fabrikkverksemda vaks Dale snøgt til ein | ||
| − | |||
| − | viktig industristad. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Førststundes sokna dei som budde på Dale til Bruvik kyrkje på Osterøy. Etter at Vossebana vart opna i 1883, vart det lettare å komma til Evanger, og dette vart den vanlege staden for dåp og vigsle. | |
| − | res. av 16. mai 1911.<ref> Jubileumsbok s. 10</ref> Ny kyrkje vart planlagt frå 1930-talet, men stod ikkje | + | Eit bedehus vart planlagt på Dale, og bygningskjernen var ferdig opptømra, men etter innspel frå fabrikkeigarane Peter og Jens Jebsen vart huset gjort om til kapellkyrkje. Dale vart eige sokn ved kgl. res. av 16. mai 1911.<ref> Jubileumsbok s. 10</ref> Ny kyrkje vart planlagt frå 1930-talet, men stod ikkje ferdig før i 1954. |
| − | + | Etter at kapellkyrkja hadde gjort teneste i vel 30 år, kom det fram ynskje om å få eit større, varmare og meir høgtidleg kyrkjebygg, og det vart arbeidd med planar om å byggja om kyrkja til ei langkyrkje med kor-tilbygg i (nord)aust og ”myndugt” tårn i (sør)vest etter teikningar av arkitekt Landmark.<ref> Jubileumsbok s 31</ref> Ombyggingsplanane vart godkjende av departementet 3. november 1934, men i etterkant snudde meiningane og ein kom fram til at bygda ville vore betre tent med ei heilt ny kyrkje. Ei arkitekttevling mellom tre arkitektar resulterte i at oppdraget vart gjeve til arkitekt Arnstein Arneberg april 1936.<ref> Jubileumsbok s. 32 f</ref> | |
| − | + | Arneberg leverte teikningar til kyrkja i 1947. Byggjeløyve vart gjeve ved kgl. res. frå 25. september 1953.<ref> Jubileumsbok s. 56 f</ref> Johannes Skarstein var byggjeleiar då kyrkja vart oppført under Kvamstoberget på ein tomt som var ei gåve frå Dale fabrikker. Kyrkja har sitjeplass til om lag 600 personar.<ref> Brosjyre</ref> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Arneberg leverte teikningar til kyrkja i 1947. Byggjeløyve vart gjeve ved kgl. res. frå 25. september | ||
| − | |||
| − | 1953.<ref> Jubileumsbok s. 56 f</ref> Johannes Skarstein var byggjeleiar då kyrkja vart oppført under | ||
| − | |||
| − | Kvamstoberget på ein tomt som var ei gåve frå Dale fabrikker. Kyrkja har sitjeplass til om lag 600 | ||
| − | |||
| − | personar.<ref> Brosjyre</ref> | ||
===Kapellkyrkja frå 1896=== | ===Kapellkyrkja frå 1896=== | ||
| − | Kapellkyrkja på Dale vart vigsla 15. nov. 1896 av biskop Hvoslef. Entrepenør for bygginga var byggmeister | + | Kapellkyrkja på Dale vart vigsla 15. nov. 1896 av biskop Hvoslef. Entrepenør for bygginga var byggmeister Johannes Haldorsen. Etter Bendixen var ho oppført ”efter tegning af fabrikeier Peter Jebsen”,<ref> Bendixen 1904-13 s. 607</ref> men dette er lite sannsynleg, sjølv om Jebsen kan ha hatt innverknad på den endelege utforminga som gjorde bygningen til ei kyrkje. Kyrkja vart venteleg merkt av at ho var tenkt som bedehus i utgangspunktet. Ho låg på Fagerhaugen. Bygningen hadde rektangulær plan med grunnflate 15 x ca 10 m og høge, spissboga vindauge i gavlvegger og langvegger.<ref> Jubileumsbok s. 27</ref> Sørveggen låg til ferdslevegen, men med ein opphøgd gangveg til inngangspartiet mellom vegen og kyrkja.<ref> Foto, jubileumsbok s. 42</ref> Kyrkja fekk tårn, for ein stor del innafor rektangelet, med inngangsparti sentralt på sørveggen, og ein valde å laga altarpartiet vis a vis inngangen, sentralt på den nordre langveggen. På utsida av rektanglet, bak altarpartiet, vart det laga sakristi flankert av to enklare inngangar med vindfang. Innafor desse dørene var det trapper til tverrgalleri i gavlsidene mot aust og vest. Bygningen hadde saltak over rektangelet og tverrstilte saltak over tilbygga i nord, eitt over sakristiet og to små over dei to inngangane. Kapellkyrkja fekk lagt inn elektrisk lys i 1916. Medrekna galleria hadde bygningen sitjeplass for 380 personar. |
| − | |||
| − | Johannes Haldorsen. Etter Bendixen var ho oppført ”efter tegning af fabrikeier Peter Jebsen”,<ref> | ||
| − | |||
| − | Bendixen 1904-13 s. 607</ref> men dette er lite sannsynleg, sjølv om Jebsen kan ha hatt innverknad på den | ||
| − | |||
| − | endelege utforminga som gjorde bygningen til ei kyrkje. Kyrkja vart venteleg merkt av at ho var tenkt som | ||
| − | |||
| − | bedehus i utgangspunktet. Ho låg på Fagerhaugen. Bygningen hadde rektangulær plan med grunnflate 15 x ca | ||
| − | |||
| − | 10 m og høge, spissboga vindauge i gavlvegger og langvegger.<ref> Jubileumsbok s. 27</ref> Sørveggen låg | ||
| − | |||
| − | til ferdslevegen, men med ein opphøgd gangveg til inngangspartiet mellom vegen og kyrkja.<ref> Foto, | ||
| − | |||
| − | jubileumsbok s. 42</ref> Kyrkja fekk tårn, for ein stor del innafor rektangelet, med inngangsparti | ||
| − | |||
| − | sentralt på sørveggen, og ein valde å laga altarpartiet vis a vis inngangen, sentralt på den nordre | ||
| − | + | Altarløysinga i kapellkyrkja likna på den som ein finn døme på i Nykirken i Bergen med preikestolaltar og ei markering av altarrommet med ein skranke utafor altarringen. | |
| − | + | Bilete frå interiøret viser eit nygotisk altaroppbygg. Altaret stod eit stykke frå veggen og mellomrommet mellom altartavla og veggen var overbygt. Altartavla hadde tre spissboga nisjer mellom søyler avslutta med fialar. Midtnisja var breiast og høgst og i biletfeltet stod Niels Bergsliens framstilling av Kvinnene ved grava (sjå nedafor). På overbygget bak midtnisjen stod preikestolen som også var flankert av søyler med fialar og bak denne hadde veggen ei stor spissboga opning med oppgang frå sakristiet. Mellom altaroppbygget og dørene i nordveggen var det eit høgt, spissboga vindauge med glasmåleri på kvar side.<ref> Foto i Juileumsbok s. 29</ref> Det eine glasmåleriet er no i bedehuset på Dale, det andre i bedehuset på Stanghelle. Orgelet vart levert av orgelbyggjar Kvarme og var plassert på eit nygotisk orgelgalleri vis a vis altarpartiet. Dei rituelle kara var etter Bendixen frå Franz Reinecke i Hannover, og var gåve frå huslyden Jebsen.<ref> Bendixen 1904-13, s. 608</ref> (Sjå nedafor under Rituelle kar.) Dei to kyrkjeklokkene frå Bochum heng no i kyrkja i Tulear på Vest-Madagaskar.<ref> Jubileumsbok s. 40 f</ref> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Bilete frå interiøret viser eit nygotisk altaroppbygg. Altaret stod eit stykke frå veggen og mellomrommet | ||
| − | |||
| − | mellom altartavla og veggen var overbygt. Altartavla hadde tre spissboga nisjer mellom søyler avslutta med | ||
| − | |||
| − | fialar. Midtnisja var breiast og høgst og i biletfeltet stod Niels Bergsliens framstilling av Kvinnene ved | ||
| − | |||
| − | grava (sjå nedafor). På overbygget bak midtnisjen stod preikestolen som også var flankert av søyler med | ||
| − | |||
| − | fialar og bak denne hadde veggen ei stor spissboga opning med oppgang frå sakristiet. Mellom | ||
| − | |||
| − | altaroppbygget og dørene i nordveggen var det eit høgt, spissboga vindauge med glasmåleri på kvar | ||
| − | |||
| − | side.<ref> Foto i Juileumsbok s. 29</ref> Det eine glasmåleriet er no i bedehuset på Dale, det andre i | ||
| − | |||
| − | bedehuset på Stanghelle. Orgelet vart levert av orgelbyggjar Kvarme og var plassert på eit nygotisk | ||
| − | |||
| − | orgelgalleri vis a vis altarpartiet. Dei rituelle kara var etter Bendixen frå Franz Reinecke i Hannover, | ||
| − | |||
| − | og var gåve frå huslyden Jebsen.<ref> Bendixen 1904-13, s. 608</ref> (Sjå nedafor under Rituelle kar.) Dei | ||
| − | |||
| − | to kyrkjeklokkene frå Bochum heng no i kyrkja i Tulear på Vest-Madagaskar.<ref> Jubileumsbok s. 40 f</ref> | ||
==Kyrkja frå 1954== | ==Kyrkja frå 1954== | ||
| − | ===Bygningen=== | + | ====Bygningen==== |
| − | Dale kyrkje er ei langkyrkje av mur med smalare kor, med hovudinngang gjennom dels inntrekt tårn i vest, | + | Dale kyrkje er ei langkyrkje av mur med smalare kor, med hovudinngang gjennom dels inntrekt tårn i vest, inngang, sakristi og dåpsventerom sør for koret og austenden av skipet, og inngang og trapp til kjellar nord for koret. Over inngangen vest i skipet går eit tverrgalleri med orgel. Kyrkja er dominert av ein spissboge der sjølve bogen startar ved basen. Denne bogeforma går att i kyrkjerom, kor og vindauge. |
| − | + | =====Murar===== | |
| − | inngang, sakristi og dåpsventerom sør for koret og austenden av skipet, og inngang og trapp til kjellar | + | Veggene er oppmurte i armert betong med rette yttervegger og boga vegger innvendes. Eldre foto viser forskalingsarbeidet der heile det indre bygningsvolumet er bygt opp i forskalingsmateriale i tre. Murane er pussa og kvitkalka utvendes og innvendes. I sakristiet har nedre del av muren brystvern av panel. |
| − | |||
| − | nord for koret. Over inngangen vest i skipet går eit tverrgalleri med orgel. Kyrkja er dominert av ein | ||
| − | |||
| − | spissboge der sjølve bogen startar ved basen. Denne bogeforma går att i kyrkjerom, kor og vindauge. | ||
| − | ====Murar==== | ||
| − | Veggene er oppmurte i armert betong med rette yttervegger og boga vegger innvendes. Eldre foto viser | ||
| − | |||
| − | forskalingsarbeidet der heile det indre bygningsvolumet er bygt opp i forskalingsmateriale i tre. Murane | ||
| − | |||
| − | er pussa og kvitkalka utvendes og innvendes. I sakristiet har nedre del av muren brystvern av panel. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | for dører på kvar side. | + | Vindaugsnisjene i langmurane, som har den same bogeforma som kyrkjerommet, bryt gjennom veggene med svakt boga bogespiss, skrå sidesmiger og flat sålbenk, fem på kvar side i skipet. Langveggene i koret har tre nærast kvadratiske nisjer i nordmuren og eit rektangulært felt med vindauge som går frå golvnivå opp mest i full høgd lengst aust i sørmuren. I tillegg er det rektangulære opningar i muren ved utgangsdøra vest i skipet, døra til dåpsventerommet aust i sørmuren i skipet, til utgang nord i austmuren i skipet og til sakristi sør i koret. I gallerihøgd har kyrkjerommet tre spissboga opningar, ei stor sentralt og to mindre for dører på kvar side. |
=====Portalar og dører===== | =====Portalar og dører===== | ||
| − | Dørene i kyrkja er i eik, leverte av A/S Treindustri, Breistein. Dei fleste av dei innvendige dørene er | + | Dørene i kyrkja er i eik, leverte av A/S Treindustri, Breistein. Dei fleste av dei innvendige dørene er fyllingsdører med ramme og ei stor fylling og ei smal, liggjande fylling nedst på døra. Blyglas i dører er leverte av G. Rognaldsen, Bergen. |
| − | |||
| − | fyllingsdører med ramme og ei stor fylling og ei smal, liggjande fylling nedst på døra. Blyglas i dører er | ||
| − | |||
| − | leverte av G. Rognaldsen, Bergen | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Hovudportalen i vest har innramming av granitt utvendes, og i spissbogen over døra er det eit klebersteinsrelieff i tympanonfeltet, hogge av Emma Mathiassen. Relieffet viser Jesus som signar borna.<ref> Brosjyre</ref> Steinarbeidet er levert av Vestlandske Stenhuggeri.<ref> Jubileumsbok s. 59 vedr. produsentar </ref> Fløydørene i vestportalen har koparbeslag utvendes, festa med naglar. I tillegg til dørvridar har dei ein dørring på kvar fløy og eit symbol / ornament, på nordfløyen ei krone og på sørfløyen to fuglar som flankerer ein fontene. Naglar og ornament er gylte. Dørblada er av eik og har 3 x 3 ståande, rektangulære fyllingar. | |
| − | + | Andre ytterdører er også fyllingsdører med tre smale ståande fyllingar over den nedre. Utvendes er dei kledde med ståande bord og nedre del er dekt av koparplate. | |
| − | + | Frå tårnfoten inn i kyrkjerommet står ei fløydør. Kvar fløy har ei smal nedre fylling, elles er det sett inn 3 x 3 blyglas med åtte ruter i kvart glas. Vertikalt delt med to postar, horisontalt med sprosser. | |
| − | postar, medan sidefelta og toppfeltet i den spissboga muropninga har mindre blyglasruter. | + | Dei to dørene vest på galleriet er også glasdører. Her har sjølve dørene 3 x 3 heile ruter inndelte med postar, medan sidefelta og toppfeltet i den spissboga muropninga har mindre blyglasruter. |
=====Korskiljet===== | =====Korskiljet===== | ||
| − | Skiljet mellom kor og skip er markert ved at koret er smalare og lægre enn skipet. Koret opnar seg i full | + | Skiljet mellom kor og skip er markert ved at koret er smalare og lægre enn skipet. Koret opnar seg i full breidde og høgde mot vest, med unntak av golvnivået som ligg tre steg høgre i koret. I overgangen er det laga ei trapp kledd med kvit marmor. På kvar side er det øvste steget bygt fram over det midtre, og ber eit smijarnsbrystvern i ytterkant, utført av Push & Wendelstad, Oslo. Sentralt på kvart av brystverna er det ein måla medaljong. Målinga skal vera utført av arkitekten. |
| − | |||
| − | breidde og høgde mot vest, med unntak av golvnivået som ligg tre steg høgre i koret. I overgangen er det | ||
| − | |||
| − | laga ei trapp kledd med kvit marmor. På kvar side er det øvste steget bygt fram over det midtre, og ber | ||
| − | |||
| − | eit smijarnsbrystvern i ytterkant, utført av Push & Wendelstad, Oslo. Sentralt på kvart av brystverna er | ||
| − | |||
| − | det ein måla medaljong. Målinga skal vera utført av arkitekten. | ||
=====Vindauge===== | =====Vindauge===== | ||
| − | Kyrkja har fem spissboga vindauge i kvar av langmurane og eit stort vindauge sør i koret. Sideromma i sør | + | Kyrkja har fem spissboga vindauge i kvar av langmurane og eit stort vindauge sør i koret. Sideromma i sør har firkanta vindauge, elles har kyrkja smale, vertikale lysinnslepp. Blyglas i vindauge er leverte av G. Rognaldsen, Bergen. |
| − | |||
| − | har firkanta vindauge, elles har kyrkja smale, vertikale lysinnslepp. Blyglas i vindauge er leverte av G. | ||
| − | + | Dei spissboga vindauga i skipet har ytre og indre vindauge som begge er inndelte med to vertikale postar og midtdelen er delt i to horisontalt. Vindauga har såleis fire rammer i ytterglas og fire i innerglas. Rammene er dels av tre, dels av metall. Alle ytre rammer har glatt, klårt glas og det nedste i midten er hengsla. I innerglasa er dei to sentrale rammene hengsla. Innerglasa har farga katedralglas i små, rektangulære ruter lagt i bly. | |
| − | + | Vindauget i koret har fire rammer over einannan. I andre ramma nedafrå i ytterglaset er det eit hengsla vindauge i nedkant. I indre rammer er alle rammer hengsla og kvar ramme har 5 x 4 ruter i bly. Blyglassa har ufarga katedralglas. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Vindauget i koret har fire rammer over einannan. I andre ramma nedafrå i ytterglaset er det eit hengsla | ||
| − | |||
| − | vindauge i nedkant. I indre rammer er alle rammer hengsla og kvar ramme har 5 x 4 ruter i bly. Blyglassa | ||
| − | |||
| − | har ufarga katedralglas. | ||
=====Golv og fundament===== | =====Golv og fundament===== | ||
Kyrkja har støypt fundament med kryperom under skipet og bårekapell, gang og tavlerom under koret. | Kyrkja har støypt fundament med kryperom under skipet og bårekapell, gang og tavlerom under koret. | ||
| − | Golvet i kyrkja er støypt. På golva i skipet, på galleriet og i sakristiet vart det opphavleg lagt blågrå, | + | Golvet i kyrkja er støypt. På golva i skipet, på galleriet og i sakristiet vart det opphavleg lagt blågrå, marmorert linoleum. I skipet er denne på grunn av vatnskade skifta ut med linoleum i ein noko lysare og jamnare farge. Koret har gråblått teppegolv. |
| − | |||
| − | marmorert linoleum. I skipet er denne på grunn av vatnskade skifta ut med linoleum i ein noko lysare og | ||
| − | |||
| − | jamnare farge. Koret har gråblått teppegolv. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | marmorfliser. | + | Trapp og golv i våpenhuset og i gangane aust i kyrkja er i terasso, dels som fliser, dels som heilt arbeid.<ref> Jubileumsbok s. 59</ref> Trappa mellom kor og skip er mura opp og kledd med kvite marmorfliser. |
=====Tak===== | =====Tak===== | ||
| − | Kyrkja har eitt saltak som dekkar skip og kor. Det er tekt med små, rektangulære lappheller. Taket er | + | Kyrkja har eitt saltak som dekkar skip og kor. Det er tekt med små, rektangulære lappheller. Taket er trekt fram på sidene av tårnet og held fram som pulttak over romma sør for koret. |
| − | |||
| − | trekt fram på sidene av tårnet og held fram som pulttak over romma sør for koret. | ||
=====Himlingar===== | =====Himlingar===== | ||
| Linje 238: | Linje 84: | ||
=====Tårn===== | =====Tårn===== | ||
| − | Vesttårnet er dels framtrekt frå vestfasaden i kyrkja. Det reiser seg i fem høgder med kvadratisk snitt og | + | Vesttårnet er dels framtrekt frå vestfasaden i kyrkja. Det reiser seg i fem høgder med kvadratisk snitt og lik høgde og breidde i heile høgda. I våpenhuset i første høgd og på sidene i første og andre høgd utgjer vestre del av skipet siderom til tårnet med toalett, oppgang og rom for kantor. Etasjeskilja er støypte og det er opning for trapp opp i tårnet på nordsida. I søraustre hjørne er det luker i etasjeskilja for ev nedtaking av klokker. |
| − | |||
| − | lik høgde og breidde i heile høgda. I våpenhuset i første høgd og på sidene i første og andre høgd utgjer | ||
| − | |||
| − | vestre del av skipet siderom til tårnet med toalett, oppgang og rom for kantor. Etasjeskilja er støypte og | ||
| − | + | Tårnet har vestportal (sjå ovafor), eit rundt vindauge over denne og elles smale lysgluggar. I femte høgd der klokkestolen står, er det lydluker i form av, høge, tofløya kopardører sentralt i kvar vegg. Tårnet er avslutta oppe med pyramideforma hjelm som går over i åttekanta skjørt under åttekanta lanterne. Lanterna har åttekanta hjelm som går over i spir. Hjelmane er tekte med koparplater. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Tårnet har vestportal (sjå ovafor), eit rundt vindauge over denne og elles smale lysgluggar. I femte høgd | ||
| − | |||
| − | der klokkestolen står, er det lydluker i form av, høge, tofløya kopardører sentralt i kvar vegg. Tårnet er | ||
| − | |||
| − | avslutta oppe med pyramideforma hjelm som går over i åttekanta skjørt under åttekanta lanterne. Lanterna | ||
| − | |||
| − | har åttekanta hjelm som går over i spir. Hjelmane er tekte med koparplater. | ||
=====Tilbygg===== | =====Tilbygg===== | ||
| − | I utgangspunktet var anlegget tenkt oppført i to steg, først kyrkja og sidan kyrkjelydssenter på nordsida. | + | I utgangspunktet var anlegget tenkt oppført i to steg, først kyrkja og sidan kyrkjelydssenter på nordsida. Det andre byggjesteget var også teke med på Arneberg sine teikingar frå først av, men dette vart utsett av økonomiske årsaker. No ligg det ein barnehage på den aktuelle tomten. |
| − | |||
| − | Det andre byggjesteget var også teke med på Arneberg sine teikingar frå først av, men dette vart utsett av | ||
| − | |||
| − | økonomiske årsaker. No ligg det ein barnehage på den aktuelle tomten. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ====Interiør==== | |
| + | Koret har sentralt, frittståande altar ved fondveggen med altarring i forkant. Fondveggen er dekt av måleri over altarhøgd. (Sjå nedafor under altartavle.) Nordmuren i koret har tre nisjer der det er plassert stolar i dei austre og døypefont og altarmåleriet frå gamle Dale kyrkje i den vestre. Sørsida har stor nisje med glasvegg for lysinnslepp aust ved fondveggen og dør til sakristi. Elles er det plassert stolar ved sørmuren. | ||
| − | vest. | + | Mellom koret og skipet er det ei brei, sentral trapp i tre steg, flankert av gitter-brystvern. Preikestolen er plassert på sørsida av korbogen aust i skipet med oppgang frå sakristiet. Kyrkja har benkeparti på nord- og sørsida av midtgang og sidepassasjar med veggbenker. Orgel på tverrgalleriet i vest. |
| − | Det har ikkje skjedd store endringar i interiøret. Ein del benker er tekne vekk både framme og bak i | + | Det har ikkje skjedd store endringar i interiøret. Ein del benker er tekne vekk både framme og bak i skipet for å gje meir disponibelt rom. Framme på nordsida står flygel, på sørsida piano og bak mellom anna lysglobe. |
| − | |||
| − | skipet for å gje meir disponibelt rom. Framme på nordsida står flygel, på sørsida piano og bak mellom anna | ||
| − | |||
| − | lysglobe. | ||
=====Fargar===== | =====Fargar===== | ||
| − | Rommet er halde i ein balansert og roleg fargeskala med kvitt murverk, gråblått golv og brunlege innslag, | + | Rommet er halde i ein balansert og roleg fargeskala med kvitt murverk, gråblått golv og brunlege innslag, primært som treverk. |
| − | |||
| − | primært som treverk. | ||
=====Glasmåleri===== | =====Glasmåleri===== | ||
| − | Kyrkja har ikkje glasmåleri, men vindauge med blyglas i ulike fargenyansar i ein lys brunleg og grønleg | + | Kyrkja har ikkje glasmåleri, men vindauge med blyglas i ulike fargenyansar i ein lys brunleg og grønleg skala. |
| − | |||
| − | skala. | ||
=====Lys og varme===== | =====Lys og varme===== | ||
| − | Kyrkja har elektrisk lys og vert oppvarma gjennom sentralvarmeanlegg frå heradshuset supplert med | + | Kyrkja har elektrisk lys og vert oppvarma gjennom sentralvarmeanlegg frå heradshuset supplert med panelomnar. |
| − | |||
| − | panelomnar. | ||
====Inventar==== | ====Inventar==== | ||
=====Altar===== | =====Altar===== | ||
| − | Kassealtar av eikefinerte, mørkbeisa, glatte plater. Bordplata stikk noko fram frå korpus. Altaret er | + | Kassealtar av eikefinerte, mørkbeisa, glatte plater. Bordplata stikk noko fram frå korpus. Altaret er levert av Chr. Hanssen, Oslo.<ref> Jubileumsbok s. 60</ref> Det er 250 cm breitt, 110 / 93 cm djupt og 109 / 119 cm høgt. |
| − | |||
| − | levert av Chr. Hanssen, Oslo.<ref> Jubileumsbok s. 60</ref> Det er 250 cm breitt, 110 / 93 cm djupt og 109 | ||
| − | |||
| − | / 119 cm høgt. | ||
=====Altartavle===== | =====Altartavle===== | ||
| − | Måleriet frå altartavla i den første kyrkja heng på muren ved døypefonten. Måleriet har spissboga ramme og | + | Måleriet frå altartavla i den første kyrkja heng på muren ved døypefonten. Måleriet har spissboga ramme og form og viser Kvinnene ved grava. Måla i olje på lerret og signert nede til venstre av N(iels) Bergslien. |
| − | |||
| − | form og viser Kvinnene ved grava. Måla i olje på lerret og signert nede til venstre av N(iels) Bergslien. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | for spørjande fortviling framfor det som skal skje. | + | Altartavle i form av måleri på plater som er monterte med list og fyller øvre del av fondveggen bak altaret. Måleriet er utført av Hugo Lous Mohr og viser Nattverden under ei framstilling av Oppstoda med tornegreiner i bakgrunnen.<ref> Brosjyre</ref> I nattverdsscena viser Jesu høgre hand signingsgest og er omfatta av lysglansen frå kalken som står åleine på nattverdbordet og som også viser til altaret og kyrkjas nattverd i dag. Jesus er framstilt med heva hovud og attlatne auge, medan læresveinane ber utrykk for spørjande fortviling framfor det som skal skje. |
=====Altarring===== | =====Altarring===== | ||
| − | Altarringen er rund med opning på begge sider av altaret. Han er av eik og har vid, låg knelepute trekt | + | Altarringen er rund med opning på begge sider av altaret. Han er av eik og har vid, låg knelepute trekt med skinn, og enkel handlist med runda snitt og hylle for særkalkar som kviler på spredtstilte smijarnsstøtter med svungne ornament og gylte detaljar. Altarringen er levert av Chr. Hanssen, Oslo, smijarnsarbeidet av Push & Wendelstad, Oslo.<ref> Jubileumsbok s. 60</ref> |
| − | |||
| − | med skinn, og enkel handlist med runda snitt og hylle for særkalkar som kviler på spredtstilte | ||
| − | |||
| − | smijarnsstøtter med svungne ornament og gylte detaljar. Altarringen er levert av Chr. Hanssen, Oslo, | ||
| − | |||
| − | smijarnsarbeidet av Push & Wendelstad, Oslo.<ref> Jubileumsbok s. 60</ref> | ||
To skinntrekte kneleskamlar ved altaret. | To skinntrekte kneleskamlar ved altaret. | ||
=====Døypefont===== | =====Døypefont===== | ||
| − | Døypefonten er laga av Os Dørfabrikk og har skorne trerelieff utførte Jakob Hjelle, Søfteland.<ref> Same | + | Døypefonten er laga av Os Dørfabrikk og har skorne trerelieff utførte Jakob Hjelle, Søfteland.<ref> Same staden</ref> Grunnforma er firkanta med brotne hjørne. Kummen er dominerande, skrår ut oppover og er avgrensa oppe og nede med enkel profil. Det korte skaftet er inntrekt og går over i fotplate med korte skrå øvre sider over standkant. Mot sør har døypefonten ein skoren og måla englefigur som held eit barn i armane og står over eit drakeliknande vesen. Mot aust ei stjerne, mot vest ei nedvend due. I mellomflatene mot sør er det stjerne på vestsida og kross på austsida. |
| − | + | I overkant har fonten rundt hol for dåpsfat. Frå dette går det uttappingsrøyr gjennom golvet til grunnen under kyrkja. | |
| − | + | Døypefonten er i mørkbeisa eik med gullstaffering. Engelen har kvite vengjer og blå kjortel med gullblomar og –belte. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Døypefonten er i mørkbeisa eik med gullstaffering. Engelen har kvite vengjer og blå kjortel med gullblomar | ||
| − | |||
| − | og –belte. | ||
=====Preikestol med oppgang og himling===== | =====Preikestol med oppgang og himling===== | ||
| − | Preikestolen og himlinga er av eik med tilsetting av massingelement. Arbeidet er levert av Os Dørfabrikk, | + | Preikestolen og himlinga er av eik med tilsetting av massingelement. Arbeidet er levert av Os Dørfabrikk, treskjærararbeidet er utført av Jakob Hjelle, Søfteland.<ref> Jubileumsbok s. 60</ref> |
| − | |||
| − | treskjærararbeidet er utført av Jakob Hjelle, Søfteland.<ref> Jubileumsbok s. 60</ref> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | via dør og trapp i fem steg gjennom muren. Opninga ved ramma har forheng av tekstil. | + | Dei to delane er samanbundne med ramme på austmuren i skipet. Ramma omfattar inngangen til stolen som er via dør og trapp i fem steg gjennom muren. Opninga ved ramma har forheng av tekstil. |
| − | ''Preikestolen'' har rund grunnform knytt til veggramma ved to korte, rette stykke. Brei handlist som | + | ''Preikestolen'' har rund grunnform knytt til veggramma ved to korte, rette stykke. Brei handlist som skrår ned utetter og er profilert og inndelt i felt i underkant. Lesebrettet mot nordvest kviler på brett med utskoren ørn som dekkar øvre smalfelt. Under øvre og over nedre smalfelt er preikestolen omkransa av ein flat massingring som er samanbunden av dreia massingstenger framfor skøyten mellom faga i storfelta. Øvre smalfelt er glatt, men har to horisontale massinglister utvendes. Inndelinga i felt viser eit breitt sentralt felt under lesebrettet og fem smalare felt mot nord og sju mot sør frå sentralfeltet. Dei smale felta er todelte horisontalt med list oppe, i midten og nede. Innvendes har korga bøygde finerplater med lister over skøytane. I felta, og sentralt framme på nedre smalfelt, er det skorne figurar. Det sentrale store feltet viser Jesus som Den gode såmannen. Dei smale felta mot nord har vekselvis ornamentale / symbolske motiv og framstilling av dei Fem kloke brurmøyane i øvre og nedre del, dei sju felta mot sør har den same vekslinga med dei Fem ukloke brurmøyane og av skålvekt og timeglas. |
| − | + | Nedre smalfelt er glatt mellom profilerte lister og botnen under er etter måten flat med profilerte avtrappingar. Sentralt på nedre smalfelt er ei skoren framstilling av god grøde og klunger. | |
| − | med | + | Preikestolen er boren av åtte sylindriske søyler omtvinna av skore vinlauv. Søylene kviler på åttekanta plate over åttekanta sokkel kledd med lys marmor. |
| − | ein | + | ''Preikestolshimlinga'' er forma som øvre halvdel av ein klode. Undersida har konsentriske sirklar, dels profilerte. Midtfeltet har due på rundt felt over strålar i krossform. Over randa nede på himlingen er det ein rundmur med tårn og portar, truleg bymuren om Det himmelske Jerusalem. Midtveges oppe på halvkloden er ein ring med framstilling av fire små fuglar. Øvst står Kristus med sigersfana i høgre hand og ein innbydande gest med venstre. Han står med attlatne auge. |
| − | + | Fargane er haldne i mørk beis, gull og blått. Jerusalems murar er lyst gråblå og Jesu klede og krossen på fana er raude. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Fargane er haldne i mørk beis, gull og blått. Jerusalems murar er lyst gråblå og Jesu klede og krossen på | ||
| − | |||
| − | fana er raude. | ||
=====Lesepult===== | =====Lesepult===== | ||
| − | Lesepult av mørkbeisa eik. Skrått bokbrett over fot med krossforma snitt som svingar ut oppe under | + | Lesepult av mørkbeisa eik. Skrått bokbrett over fot med krossforma snitt som svingar ut oppe under lesebrettet og nede ved golvet. |
| − | |||
| − | lesebrettet og nede ved golvet. | ||
=====Benker og faste stolar===== | =====Benker og faste stolar===== | ||
| − | Benkene leverte av Gjerde Bruk L/L, Voss, treskjærararbeidet er utført av Lars Hæve.<ref> Jubileumsbok s. | + | Benkene leverte av Gjerde Bruk L/L, Voss, treskjærararbeidet er utført av Lars Hæve.<ref> Jubileumsbok s. 60</ref> |
| − | + | Benkene har rettsida eikevangar med profil ved kantane og skore motiv i høgd med benkeryggen. Benkene er vekselvis rettavslutta og har då tulipanmotiv, eller avslutta med gavl og med krossmotiv. Benkene elles er i furu med fem beinbukkar under formskoren setefjøl. Bukkane skrår ut oppetter, og den bakre delen held fram som støtte for ryggen som har ramme med fyllingar av kryssfinér. Vangane er mørkbeisa med gylte motiv, benkene elles er måla gråblå med lys grå fyllingar og gylt staffering. | |
| − | |||
| − | Benkene har rettsida eikevangar med profil ved kantane og skore motiv i høgd med benkeryggen. Benkene er | ||
| − | |||
| − | vekselvis rettavslutta og har då tulipanmotiv, eller avslutta med gavl og med krossmotiv. Benkene elles er | ||
| − | |||
| − | i furu med fem beinbukkar under formskoren setefjøl. Bukkane skrår ut oppetter, og den bakre delen held | ||
| − | |||
| − | fram som støtte for ryggen som har ramme med fyllingar av kryssfinér. Vangane er mørkbeisa med gylte | ||
| − | |||
| − | motiv, benkene elles er måla gråblå med lys grå fyllingar og gylt staffering. | ||
=====Galleri===== | =====Galleri===== | ||
| − | Vestgalleriet hevar seg over den bakre delen av kyrkjerommet, vest for vindauga, og på kvar side svingar | + | Vestgalleriet hevar seg over den bakre delen av kyrkjerommet, vest for vindauga, og på kvar side svingar brystvernet fram mot midtpartiet som er rett avslutta over midtgangen og delar av benkepartia. Heile galleriet er laga i armert betong og er berre bore oppe av veggene. Himlinga under er delt inn i to sidefelt og eit midtfelt med støypte rammer. Sameleis er gallerifronten inndelt i felt som liknar liggjande fyllingar, eitt svinga felt på kvar side og tre i det sentrale midtfeltet. Golvet på galleriet stig i tre steg mot vest med orgelfasaden sentralt på det øvste steget og spelepulten på tvers sør på det nedste. |
| − | |||
| − | brystvernet fram mot midtpartiet som er rett avslutta over midtgangen og delar av benkepartia. Heile | ||
| − | |||
| − | galleriet er laga i armert betong og er berre bore oppe av veggene. Himlinga under er delt inn i to | ||
| − | |||
| − | sidefelt og eit midtfelt med støypte rammer. Sameleis er gallerifronten inndelt i felt som liknar | ||
| − | |||
| − | liggjande fyllingar, eitt svinga felt på kvar side og tre i det sentrale midtfeltet. Golvet på galleriet | ||
| − | |||
| − | stig i tre steg mot vest med orgelfasaden sentralt på det øvste steget og spelepulten på tvers sør på det | ||
| − | |||
| − | nedste. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | =====Skulptur===== | |
| + | '''Altarkross''' | ||
| − | kviler på base med liljeform ovr sokkel. Krossen er 86 cm høg og 38,5 cm brei. | + | Kross av eik med firkanta plate med skoren, kvit due med glorie i krossmidten. Indre del av krossarmane er gylte med raud firpass og dei tre øvre krossarmane er rett avslutta og tilsett liljeform. Nedre krossarm kviler på base med liljeform ovr sokkel. Krossen er 86 cm høg og 38,5 cm brei. |
'''Altarkross i bårerommet''' | '''Altarkross i bårerommet''' | ||
| − | Nygotisk altarkross i bårerommet. Krossen høyrer til altarutsyret frå den førre kyrkja. Sølvfarga, men | + | Nygotisk altarkross i bårerommet. Krossen høyrer til altarutsyret frå den førre kyrkja. Sølvfarga, men ustempla, ca 91 cm høg. |
| − | |||
| − | ustempla, ca 91 cm høg. | ||
'''Prosesjonskross''' | '''Prosesjonskross''' | ||
| Linje 469: | Linje 169: | ||
'''Relieff i dåpsventerommet''' | '''Relieff i dåpsventerommet''' | ||
| − | Skore trerelieff som viser Jesus som signar to kvinner med småborn. Jesus står sentralt og kvinnene | + | Skore trerelieff som viser Jesus som signar to kvinner med småborn. Jesus står sentralt og kvinnene knelar, ei på kvar side. Motivet er omgitt av stålekrans, utafor denne viser tre til venstre og due til høgre. Ramma er skoren i eik. Relieffet er signert nede i venstre hjørne: A. Småland 1964. Lysmål: 89 x 65. |
| − | |||
| − | knelar, ei på kvar side. Motivet er omgitt av stålekrans, utafor denne viser tre til venstre og due til | ||
| − | |||
| − | høgre. Ramma er skoren i eik. Relieffet er signert nede i venstre hjørne: A. Småland 1964. Lysmål: 89 x | ||
| − | |||
| − | 65. | ||
====={{Lukket|Rituelle kar}}===== | ====={{Lukket|Rituelle kar}}===== | ||
| Linje 482: | Linje 176: | ||
''Altarduken'' er teikna av Birthe Arneberg Quesseveur.<ref> Brosjyre</ref> | ''Altarduken'' er teikna av Birthe Arneberg Quesseveur.<ref> Brosjyre</ref> | ||
| − | ''Antependium'' av kvit silkedamask med livsens tre med kross i toppen. Denne er også teikna av Birthe | + | ''Antependium'' av kvit silkedamask med livsens tre med kross i toppen. Denne er også teikna av Birthe Arneberg Quesseveur.<ref> Jubileumsbok s. 60</ref> |
| − | |||
| − | Arneberg Quesseveur.<ref> Jubileumsbok s. 60</ref> | ||
'''Messehaklar''' | '''Messehaklar''' | ||
| − | a) Raud messehakel, 1800-talet. Djup raud fløyel, Fôr av lys rosa/beige bommulskypert. 112 cm høg, 61cm | + | a) Raud messehakel, 1800-talet. Djup raud fløyel, Fôr av lys rosa/beige bommulskypert. 112 cm høg, 61cm brei. Forsida har trekanta massingfelt med hebraiske teikn for JAHVE i strålar. |
| − | |||
| − | brei. Forsida har trekanta massingfelt med hebraiske teikn for JAHVE i strålar | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | b) Raud messehakel, første halvdel av 1900-talet. Tre hekter på venstre skulder. Fôr: Rosa bomullkypert. Mål: 102 x 64. | |
| − | + | c) Grøn messe hakel av viskosestoff med innvovne krossar og med påstoken vliselin som mellomfôr. Fôr av kul-kvitt viskoselerret. Brodert v og kross kanta med smale gullband. 109 x 69. Merkt i fôret: DNH 1952 og Gåva frå Kyrkjeforeininga. Tre hekter. | |
| − | + | d) Fiolett messehakel, med grov ullkypert med liggjande stripeeffekt som hovudstoff og fôr av rosa/lilla bomullslerret. Hakelen er kanta med fiolett fløyelstoff. Festa med fem hekter på venstre skulder. Umerkt. Mål 100 x 62. | |
| − | 120 høg. | + | e) Kvit messehakel med naturfarga villsilke i kovudstoffet og med applikasjonar av ondre gulkvite stoff og sennepsgult silkeband. Broderte konturar. Fôr av lyst aprikosfarga silkelerret. Brent innskrift på klehengaren: Til lukka med 100 års jubileet 1. 12. 1996, og Helsing Sokneråda på den andre sida.128 vid 120 høg. |
| Linje 525: | Linje 199: | ||
=====Klokker===== | =====Klokker===== | ||
| − | To klokker leverte av Nauen klokkestøyperi. På den minste: Kalla på gamal og på ung, mest då på sjeli | + | To klokker leverte av Nauen klokkestøyperi. På den minste: Kalla på gamal og på ung, mest då på sjeli trøytt og tung, sjuk for den evige kvila. Og på den største: Lova Gud i hans heilagdom, lova han i hans sterke kvelv.<ref> Brosjyre</ref> |
| − | |||
| − | trøytt og tung, sjuk for den evige kvila. Og på den største: Lova Gud i hans heilagdom, lova han i hans | ||
| − | |||
| − | sterke kvelv.<ref> Brosjyre</ref> | ||
=====Orgel og andre instrument===== | =====Orgel og andre instrument===== | ||
| − | '''Orgelet''' har prospekt teikna av Arneberg og er levert av Norsk Orgel- Harmoniumfabrikk A/S. | + | '''Orgelet''' har prospekt teikna av Arneberg og er levert av Norsk Orgel- Harmoniumfabrikk A/S. Pipematerialet med meir er frå Steinmeyer & Co i Tyskland. Orgelet har 36 stemmer 45 register og elektrisk spelebord med tre manualar og 2500 piper.<ref> Jubileumsbok s. 59</ref> |
| − | |||
| − | Pipematerialet med meir er frå Steinmeyer & Co i Tyskland. Orgelet har 36 stemmer 45 register og elektrisk | ||
| − | |||
| − | spelebord med tre manualar og 2500 piper.<ref> Jubileumsbok s. 59</ref> | ||
'''Flygel''' YAMAHA | '''Flygel''' YAMAHA | ||
| Linje 546: | Linje 212: | ||
=====Møblar===== | =====Møblar===== | ||
| − | Brurestolar. Brurestolane har sitt mønster frå Hanseatartida. Stolane er produserte av treskjærar | + | Brurestolar. Brurestolane har sitt mønster frå Hanseatartida. Stolane er produserte av treskjærar Knag.<ref> Brosjyre</ref> |
| − | + | Stolar i koret, tre av type Akershus og åtte av type Schlagen leverte frå A/S Eidsfjord Møbelfabrikk, Eidslandet.<ref> Jubileumsbok s. 60</ref> | |
| − | |||
| − | Stolar i koret, tre av type Akershus og åtte av type Schlagen leverte frå A/S Eidsfjord Møbelfabrikk, | ||
| − | |||
| − | Eidslandet.<ref> Jubileumsbok s. 60</ref> | ||
=====Offerkar===== | =====Offerkar===== | ||
| − | Offer vert teke opp i korger og i ei treskål med svidd innskrift og motiv, elles i kollekthovar med ring | + | Offer vert teke opp i korger og i ei treskål med svidd innskrift og motiv, elles i kollekthovar med ring og motstilte hankar og med pose i raudt stoff. |
| − | |||
| − | og motstilte hankar og med pose i raudt stoff. | ||
=====Blomstervasar===== | =====Blomstervasar===== | ||
| − | To blomstervasar i sølv, med konisk korpus med utbretta, åttedelt rand og utsvinga fot over vulst. Latinsk | + | To blomstervasar i sølv, med konisk korpus med utbretta, åttedelt rand og utsvinga fot over vulst. Latinsk kross med strålar på korpus. Innskrift på foten: Til Dale Kyrkja frå KFUK 1933. Stempel 830 S og kalk i oval på begge. Den eine har i tillegg talet 90. Høgde 23,6 cm, diameter oppe 10,6 cm. Den eine vasen vart vølt og oppussa i 2007. |
| − | |||
| − | kross med strålar på korpus. Innskrift på foten: Til Dale Kyrkja frå KFUK 1933. Stempel 830 S og kalk i | ||
| − | |||
| − | oval på begge. Den eine har i tillegg talet 90. Høgde 23,6 cm, diameter oppe 10,6 cm. Den eine vasen vart | ||
| − | |||
| − | vølt og oppussa i 2007. | ||
=====Diverse===== | =====Diverse===== | ||
| Linje 573: | Linje 227: | ||
===Kyrkjegard og gravminne=== | ===Kyrkjegard og gravminne=== | ||
====Stanghelle kyrkjegard==== | ====Stanghelle kyrkjegard==== | ||
| − | Stanghelle kyrkjegard vart vigsla 22.05.1882. Til denne kyrkjegarden sokna Vaksdal og Dale.<ref> | + | Stanghelle kyrkjegard vart vigsla 22.05.1882. Til denne kyrkjegarden sokna Vaksdal og Dale.<ref> Jubileumsbok s. 12</ref> |
| − | |||
| − | Jubileumsbok s. 12</ref> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | '''Kyrkjegarden''', som i 2007 vart utvida mot aust og nordaust, ligg på sørsida av elveosen mellom riksvegen og jarnbanelina. Området skrår opp mot riksvegen og er inndelt i tre ulike nivå skilde med grusgang. Kyrkjegarden er avgrensa med smijarnsgjerde mot vegen nedafor, med tørrmur i sørvest og nordaust og tilplanta skråning på oversida. Ein stor stein avgrensar kyrkjegarden i aust. Det er tre inngangar til kyrkjegarden, ein port i muren i vest, nyare tofløya port ovafor muren i sørvesthjørnet som fungerer som ny tilkomstveg til ein naboeigedom, og hovudinngang med parkliknade inngangsparti i nordaust. Det finst to nyare vatnpostar hogne i granitt på kyrkjegarden. | |
| − | + | Den eldste delen av kyrkjegarden ligg i det vestre hjørnet i to nivå med klokketårn oppe i sør og er avgrensa mot resten av kyrkjegarden med nyplanta bøkehekk. | |
| − | platetekt hjem som endar i kross. Treverket er kvitmåla. Klokka er ikkje registrert. | + | '''Klokketårnet '''er i bindingsverk med rektagulær plan. Det har liggjande bordkledning og helletekt, valma tak. På austsida er det inngang til reiskapsbu, på nordsida inngang til klokketårnet som bryt takflata i vest. Tårnet har lydopningar i form av lamellar til fire sider og er tekt med pyramideforma, platetekt hjem som endar i kross. Treverket er kvitmåla. Klokka er ikkje registrert. |
====Dale kyrkjegard==== | ====Dale kyrkjegard==== | ||
| − | Dale kyrkjegard ligg på Børjelen på Dalegarden. Den fyrste delen av kyrkjegarden var på 1500m<sup>2</sup>, | + | Dale kyrkjegard ligg på Børjelen på Dalegarden. Den fyrste delen av kyrkjegarden var på 1500m<sup>2</sup>, og vart vigsla 23. november 1907. Sidan har han vorte utvida fleire gonger, 1927, 1966 og 1987.<sup> </sup><ref> Jubileumsbok s. 12 f</ref> Dei eldste delane ligg på ein høgde, her ligg også klokketårnet på vestsida og frå dette nivået skrår terrenget sterkt ned mot vest og mot ein flate der dei nyare utvidingane har funne stad. Det er inngang frå nord til begge desse nivåa, og frå sør til den nyare delen. Inngangane har støypte portstolpar. Den eldste delen har tofløya smijarnsport med innarbeidd kross i kvar fløy, den nyare delen har enkle smijarnsportar avslutta oppe med kross. Kyrkjegarden har ulike former for avgrensing. Den øvre delen har smijarnsstolpar med nettinggjerde i aust, elles er det enklare nettinggjerde, dels supplert med planter. Nivåskildnaden er dels lagd mot bakkemurar, dels planta til med tre og busker. Frå klokketårnet går det gangsti med rekkverk ned til den nyare delen. |
| − | |||
| − | og vart vigsla 23. november 1907. Sidan har han vorte utvida fleire gonger, 1927, 1966 og 1987.<sup> | ||
| − | |||
| − | </sup><ref> Jubileumsbok s. 12 f</ref> Dei eldste delane ligg på ein høgde, her ligg også klokketårnet på | ||
| − | |||
| − | vestsida og frå dette nivået skrår terrenget sterkt ned mot vest og mot ein flate der dei nyare | ||
| − | |||
| − | utvidingane har funne stad. Det er inngang frå nord til begge desse nivåa, og frå sør til den nyare delen. | ||
| − | |||
| − | Inngangane har støypte portstolpar. Den eldste delen har tofløya smijarnsport med innarbeidd kross i kvar | ||
| − | |||
| − | fløy, den nyare delen har enkle smijarnsportar avslutta oppe med kross. Kyrkjegarden har ulike former for | ||
| − | |||
| − | avgrensing. Den øvre delen har smijarnsstolpar med nettinggjerde i aust, elles er det enklare | ||
| − | + | Gravminne over Spinnerimester Anders J. Kleveland (1861 – 1928) med familie i form av monolitt i kvit marmor. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Gravminne over Spinnerimester Anders J. Kleveland (1861 – 1928) med familie i form av monolitt i kvit | ||
| − | |||
| − | marmor. | ||
====Bygningar knytte til kyrkjegarden==== | ====Bygningar knytte til kyrkjegarden==== | ||
| − | ''Klokketårnet'' har kvadratisk plan og inntrekt øvre del med klokkeoppheng. Tårnet er av bindingsverk med | + | ''Klokketårnet'' har kvadratisk plan og inntrekt øvre del med klokkeoppheng. Tårnet er av bindingsverk med ytre kledning av over- og underliggjande bord. Nedre del er overdekt med skjørt, øvre del med pyramideforma hjelm avslutta oppe med kross. Skjørt og hjelm er tekt med plater, treverket er kvitmåla. Inngang mot aust og enkle lydluker med lamellar. Klokka er 55 cm i diameter, og 55 cm høg med krone, 45 cm utan. |
| − | |||
| − | ytre kledning av over- og underliggjande bord. Nedre del er overdekt med skjørt, øvre del med | ||
| − | |||
| − | pyramideforma hjelm avslutta oppe med kross. Skjørt og hjelm er tekt med plater, treverket er kvitmåla. | ||
| − | |||
| − | Inngang mot aust og enkle lydluker med lamellar. Klokka er 55 cm i diameter, og 55 cm høg med krone, 45 cm | ||
| − | |||
| − | utan. | ||
| − | ''Reiskapsbu'', nyare, utafor sørinngangen til den ny delen av kyrkjegarden. Bua har rektagulær plan med | + | ''Reiskapsbu'', nyare, utafor sørinngangen til den ny delen av kyrkjegarden. Bua har rektagulær plan med lengdeakse nord-sør, og er bygt i bindingsverk på mura sokkel, kledd utvendes med liggjande panel og overdekt med saltak tekt med ruteheller. Fløydør mot sør, lite vindauge mot vest. Måla lyst blågrå utvendes. |
| − | |||
| − | lengdeakse nord-sør, og er bygt i bindingsverk på mura sokkel, kledd utvendes med liggjande panel og | ||
| − | |||
| − | overdekt med saltak tekt med ruteheller. Fløydør mot sør, lite vindauge mot vest. Måla lyst blågrå | ||
| − | |||
| − | utvendes. | ||
==Kjelder== | ==Kjelder== | ||
| Linje 658: | Linje 256: | ||
===Bilete=== | ===Bilete=== | ||
<gallery widths="100px" heights="100px" perrow="6" caption="Bygningen"> | <gallery widths="100px" heights="100px" perrow="6" caption="Bygningen"> | ||
| − | fil:Dale gamle kyrkje plan, Jubileumsbok s. 20, AMH 2008.jpg|Dale gamle kyrkje, plan, Jubileumsbok s. 20, | + | fil:Dale gamle kyrkje plan, Jubileumsbok s. 20, AMH 2008.jpg|Dale gamle kyrkje, plan, Jubileumsbok s. 20, AMH 2008.jpg |
| − | |||
| − | AMH 2008.jpg | ||
fil:Dale gamle kyrkje, nordsida, modell, AMH 2008.jpg|Dale gamle kyrkje, nordsida, modell, AMH 2008.jpg | fil:Dale gamle kyrkje, nordsida, modell, AMH 2008.jpg|Dale gamle kyrkje, nordsida, modell, AMH 2008.jpg | ||
| − | fil:Dale gamle kyrkje, sett frå søraust, modell, AMH 2008.jpg|Dale gamle kyrkje, sett frå søraust, modell, | + | fil:Dale gamle kyrkje, sett frå søraust, modell, AMH 2008.jpg|Dale gamle kyrkje, sett frå søraust, modell, AMH 2008.jpg |
| − | + | fil:Dale gamle kyrkje, snitt, Jubileumsbok s. 21, AMH 2008.jpg|Dale gamle kyrkje, snitt, Jubileumsbok s. 21, AMH 2008.jpg | |
| − | AMH 2008.jpg | ||
| − | fil:Dale gamle kyrkje, snitt, Jubileumsbok s. 21, AMH 2008.jpg|Dale gamle kyrkje, snitt, Jubileumsbok s. | ||
| − | |||
| − | 21, AMH 2008.jpg | ||
fil:Dale kyrkje sett frå søraust, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje sett frå søraust, AMH 2008.jpg | fil:Dale kyrkje sett frå søraust, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje sett frå søraust, AMH 2008.jpg | ||
| − | fil:Dale kyrkje, kryperom og senterfundament, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, kryperom og senterfundament, AMH | + | fil:Dale kyrkje, kryperom og senterfundament, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, kryperom og senterfundament, AMH 2008.jpg |
| − | |||
| − | 2008.jpg | ||
fil:Dale kyrkje, nordfasade, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, nordfasade, AMH 2008.jpg | fil:Dale kyrkje, nordfasade, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, nordfasade, AMH 2008.jpg | ||
fil:Dale kyrkje, nordsida sett mot vest, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, nordsida sett mot vest, AMH 2008.jpg | fil:Dale kyrkje, nordsida sett mot vest, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, nordsida sett mot vest, AMH 2008.jpg | ||
| Linje 695: | Linje 285: | ||
fil: Dale kyrkje, bårekapell, interiør, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, bårekapell, interiør, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, bårekapell, interiør, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, bårekapell, interiør, AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkje, interiør mot aust, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, interiør mot aust, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, interiør mot aust, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, interiør mot aust, AMH 2008.jpg | ||
| − | fil: Dale kyrkje, interiør mot nordaust i koret, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, interiør mot nordaust i koret, | + | fil: Dale kyrkje, interiør mot nordaust i koret, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, interiør mot nordaust i koret, AMH 2008.jpg |
| − | |||
| − | AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkje, interiør mot søraust, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, interiør mot søraust, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, interiør mot søraust, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, interiør mot søraust, AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkje, interiør mot vest 1, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, interiør mot vest 1, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, interiør mot vest 1, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, interiør mot vest 1, AMH 2008.jpg | ||
| Linje 707: | Linje 295: | ||
<gallery widths="100px" heights="100px" perrow="6" caption="Inventar"> | <gallery widths="100px" heights="100px" perrow="6" caption="Inventar"> | ||
fil: Dale kyrkje, brurestolar, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, brurestolar, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, brurestolar, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, brurestolar, AMH 2008.jpg | ||
| − | fil: Dale kyrkje, galleriet, detalj mot sørvest, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, galleriet, detalj mot sørvest, | + | fil: Dale kyrkje, galleriet, detalj mot sørvest, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, galleriet, detalj mot sørvest, AMH 2008.jpg |
| − | |||
| − | AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkje, kollekthov, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, kollekthov, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, kollekthov, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, kollekthov, AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkje, offerskål, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, offerskål, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, offerskål, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, offerskål, AMH 2008.jpg | ||
| Linje 722: | Linje 308: | ||
fil: Dale kyrkje, altarmåleri, Bergslien, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, altarmåleri, Bergslien, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, altarmåleri, Bergslien, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, altarmåleri, Bergslien, AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkje, altarring, detalj, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, altarring, detalj, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, altarring, detalj, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, altarring, detalj, AMH 2008.jpg | ||
| − | fil: Dale kyrkje, altartavle, Hugo Lous Mohr, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, altartavle, Hugo Lous Mohr, AMH | + | fil: Dale kyrkje, altartavle, Hugo Lous Mohr, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, altartavle, Hugo Lous Mohr, AMH 2008.jpg |
| − | |||
| − | 2008.jpg | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| Linje 739: | Linje 323: | ||
fil: Dale kyrkje, antependium, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, antependium, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, antependium, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, antependium, AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkje, antependium, detalj, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, antependium, detalj, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, antependium, detalj, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, antependium, detalj, AMH 2008.jpg | ||
| − | fil: Dale kyrkje, antependium, stoffet, detalj, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, antependium, stoffet, detalj, | + | fil: Dale kyrkje, antependium, stoffet, detalj, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, antependium, stoffet, detalj, AMH 2008.jpg |
| − | |||
| − | AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkje, messehakel a, forside, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, messehakel a, forside, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, messehakel a, forside, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, messehakel a, forside, AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkje, messehakel a, ryggside, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, messehakel a, ryggside, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, messehakel a, ryggside, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, messehakel a, ryggside, AMH 2008.jpg | ||
| Linje 755: | Linje 337: | ||
fil: Dale kyrkje, samarie, ryggside, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, samarie, ryggside, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, samarie, ryggside, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, samarie, ryggside, AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkje, silkeskjorte, kvit, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, silkeskjorte, kvit, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, silkeskjorte, kvit, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, silkeskjorte, kvit, AMH 2008.jpg | ||
| − | fil: Dale kyrkje, silkeskjorte, kvit, forside, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, silkeskjorte, kvit, forside, AMH | + | fil: Dale kyrkje, silkeskjorte, kvit, forside, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, silkeskjorte, kvit, forside, AMH 2008.jpg |
| − | |||
| − | 2008.jpg | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| Linje 766: | Linje 346: | ||
fil: Dale kyrkje, preikestol, detalj 1, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, preikestol, detalj 1, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, preikestol, detalj 1, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, preikestol, detalj 1, AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkje, preikestol, detalj 2, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, preikestol, detalj 2, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkje, preikestol, detalj 2, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, preikestol, detalj 2, AMH 2008.jpg | ||
| − | fil: Dale kyrkje, preikestolshimling, detalj, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, preikestolshimling, detalj, AMH | + | fil: Dale kyrkje, preikestolshimling, detalj, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, preikestolshimling, detalj, AMH 2008.jpg |
| − | |||
| − | 2008.jpg | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| Linje 796: | Linje 374: | ||
<gallery widths="100px" heights="100px" perrow="6" caption="Kyrkjegard og gravminne: Dale kyrkjegard"> | <gallery widths="100px" heights="100px" perrow="6" caption="Kyrkjegard og gravminne: Dale kyrkjegard"> | ||
| − | fil: Dale kyrkje, reiskapsbubu og port i sørvest, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, reiskapsbubu og port i | + | fil: Dale kyrkje, reiskapsbubu og port i sørvest, AMH 2008.jpg|Dale kyrkje, reiskapsbubu og port i sørvest, AMH 2008.jpg |
| − | |||
| − | sørvest, AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkjegard, gjerde mot aust, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, gjerde mot aust, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkjegard, gjerde mot aust, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, gjerde mot aust, AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkjegard, gravminne a, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, gravminne a, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkjegard, gravminne a, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, gravminne a, AMH 2008.jpg | ||
| Linje 806: | Linje 382: | ||
fil: Dale kyrkjegard, klokketårn, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, klokketårn, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkjegard, klokketårn, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, klokketårn, AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkjegard, nedre del, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, nedre del, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkjegard, nedre del, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, nedre del, AMH 2008.jpg | ||
| − | fil: Dale kyrkjegard, oppgang til øvre del, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, oppgang til øvre del, AMH | + | fil: Dale kyrkjegard, oppgang til øvre del, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, oppgang til øvre del, AMH 2008.jpg |
| − | + | fil: Dale kyrkjegard, reiskapsbu sett frå vest, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, reiskapsbu sett frå vest, AMH 2008.jpg | |
| − | 2008.jpg | ||
| − | fil: Dale kyrkjegard, reiskapsbu sett frå vest, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, reiskapsbu sett frå vest, | ||
| − | |||
| − | AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkjegard, sett mot søraust 1, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, sett mot søraust 1, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkjegard, sett mot søraust 1, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, sett mot søraust 1, AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkjegard, sett mot søraust, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, sett mot søraust, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkjegard, sett mot søraust, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, sett mot søraust, AMH 2008.jpg | ||
| − | fil: Dale kyrkjegard, terrassering mot øvre del sett mot nord, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, terrassering | + | fil: Dale kyrkjegard, terrassering mot øvre del sett mot nord, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, terrassering mot øvre del sett mot nord, AMH 2008.jpg |
| − | |||
| − | mot øvre del sett mot nord, AMH 2008.jpg | ||
fil: Dale kyrkjegard, øvre del, mot vest, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, øvre del, mot vest, AMH 2008.jpg | fil: Dale kyrkjegard, øvre del, mot vest, AMH 2008.jpg|Dale kyrkjegard, øvre del, mot vest, AMH 2008.jpg | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| − | <gallery widths="100px" heights="100px" perrow="6" caption="Kyrkjegard og gravminne: Stanghelle | + | <gallery widths="100px" heights="100px" perrow="6" caption="Kyrkjegard og gravminne: Stanghelle kyrkjegard"> |
| − | + | fil: Stanghelle kyrkjegard, inngang frå sør, AMH 2008.jpg|Stanghelle kyrkjegard, inngang frå sør, AMH 2008.jpg | |
| − | kyrkjegard"> | + | fil: Stanghelle kyrkjegard, inngangsparti i nordaust, AMH 2008.jpg|Stanghelle kyrkjegard, inngangsparti i nordaust, AMH 2008.jpg |
| − | fil: Stanghelle kyrkjegard, inngang frå sør, AMH 2008.jpg|Stanghelle kyrkjegard, inngang frå sør, AMH | + | fil: Stanghelle kyrkjegard, klokketårn med reiskapsbu, AMH 2008.jpg|Stanghelle kyrkjegard, klokketårn med reiskapsbu, AMH 2008.jpg |
| − | + | fil: Stanghelle kyrkjegard, klokketårnet sett frå nordaust, AMH 2008.jpg|Stanghelle kyrkjegard, klokketårnet sett frå nordaust, AMH 2008.jpg | |
| − | 2008.jpg | + | fil: Stanghelle kyrkjegard, port i sørvest, AMH 2008.jpg|Stanghelle kyrkjegard, port i sørvest, AMH 2008.jpg |
| − | fil: Stanghelle kyrkjegard, inngangsparti i nordaust, AMH 2008.jpg|Stanghelle kyrkjegard, inngangsparti i | + | fil: Stanghelle, den gamle delen av kyrkjegarden, AMH 2008.jpg|Stanghelle, den gamle delen av kyrkjegarden, AMH 2008.jpg |
| − | |||
| − | nordaust, AMH 2008.jpg | ||
| − | fil: Stanghelle kyrkjegard, klokketårn med reiskapsbu, AMH 2008.jpg|Stanghelle kyrkjegard, klokketårn med | ||
| − | |||
| − | reiskapsbu, AMH 2008.jpg | ||
| − | fil: Stanghelle kyrkjegard, klokketårnet sett frå nordaust, AMH 2008.jpg|Stanghelle kyrkjegard, | ||
| − | |||
| − | klokketårnet sett frå nordaust, AMH 2008.jpg | ||
| − | fil: Stanghelle kyrkjegard, port i sørvest, AMH 2008.jpg|Stanghelle kyrkjegard, port i sørvest, AMH | ||
| − | |||
| − | 2008.jpg | ||
| − | fil: Stanghelle, den gamle delen av kyrkjegarden, AMH 2008.jpg|Stanghelle, den gamle delen av | ||
| − | |||
| − | kyrkjegarden, AMH 2008.jpg | ||
fil: Stanghelle, gravminne a, AMH 2008.jpg|Stanghelle, gravminne a, AMH 2008.jpg | fil: Stanghelle, gravminne a, AMH 2008.jpg|Stanghelle, gravminne a, AMH 2008.jpg | ||
fil: Stanghelle, gravminne b, AMH 2008.jpg|Stanghelle, gravminne b, AMH 2008.jpg | fil: Stanghelle, gravminne b, AMH 2008.jpg|Stanghelle, gravminne b, AMH 2008.jpg | ||
| − | fil: Stanghelle, kyrkjegarden sett frå nordaust, AMH 2008.jpg|Stanghelle, kyrkjegarden sett frå nordaust, | + | fil: Stanghelle, kyrkjegarden sett frå nordaust, AMH 2008.jpg|Stanghelle, kyrkjegarden sett frå nordaust, AMH 2008.jpg |
| − | |||
| − | AMH 2008.jpg | ||
fil: Stanghelle, vatnpost, AMH 2008.jpg|Stanghelle, vatnpost, AMH 2008.jpg | fil: Stanghelle, vatnpost, AMH 2008.jpg|Stanghelle, vatnpost, AMH 2008.jpg | ||
</gallery> | </gallery> | ||
Revisjonen fra 2. okt. 2012 kl. 08:04
| Dale kyrkje | |
| Fylke | Hordaland fylke |
|---|---|
| Kommune | Vaksdal kommune |
| Prosti | Hardanger og Voss |
| Bispedømme | Bjørgvin bispedømme |
| Koordinater | 60.590231,5.823944 |
| Fellesråd | Vaksdal kyrkjelege fellesråd |
| Kirke-id | 125100701 |
| Soknekatalognr | 07090102 |
| Bygningsgruppe | Kirke etter kirkeloven (§ 17) |
| Vernestatus | Ingen |
Anne Marta Hoff
Bakgrunn
Dale i Vaksdal er eit etter måten nytt bygdesamfunn. Før Dale Fabrikker vaks fram under leiing av familien Jebsen frå 1878-79, var det knapt for ei bygd å rekna, men med fabrikkverksemda vaks Dale snøgt til ein viktig industristad.
Førststundes sokna dei som budde på Dale til Bruvik kyrkje på Osterøy. Etter at Vossebana vart opna i 1883, vart det lettare å komma til Evanger, og dette vart den vanlege staden for dåp og vigsle.
Eit bedehus vart planlagt på Dale, og bygningskjernen var ferdig opptømra, men etter innspel frå fabrikkeigarane Peter og Jens Jebsen vart huset gjort om til kapellkyrkje. Dale vart eige sokn ved kgl. res. av 16. mai 1911.[1] Ny kyrkje vart planlagt frå 1930-talet, men stod ikkje ferdig før i 1954.
Etter at kapellkyrkja hadde gjort teneste i vel 30 år, kom det fram ynskje om å få eit større, varmare og meir høgtidleg kyrkjebygg, og det vart arbeidd med planar om å byggja om kyrkja til ei langkyrkje med kor-tilbygg i (nord)aust og ”myndugt” tårn i (sør)vest etter teikningar av arkitekt Landmark.[2] Ombyggingsplanane vart godkjende av departementet 3. november 1934, men i etterkant snudde meiningane og ein kom fram til at bygda ville vore betre tent med ei heilt ny kyrkje. Ei arkitekttevling mellom tre arkitektar resulterte i at oppdraget vart gjeve til arkitekt Arnstein Arneberg april 1936.[3]
Arneberg leverte teikningar til kyrkja i 1947. Byggjeløyve vart gjeve ved kgl. res. frå 25. september 1953.[4] Johannes Skarstein var byggjeleiar då kyrkja vart oppført under Kvamstoberget på ein tomt som var ei gåve frå Dale fabrikker. Kyrkja har sitjeplass til om lag 600 personar.[5]
Kapellkyrkja frå 1896
Kapellkyrkja på Dale vart vigsla 15. nov. 1896 av biskop Hvoslef. Entrepenør for bygginga var byggmeister Johannes Haldorsen. Etter Bendixen var ho oppført ”efter tegning af fabrikeier Peter Jebsen”,[6] men dette er lite sannsynleg, sjølv om Jebsen kan ha hatt innverknad på den endelege utforminga som gjorde bygningen til ei kyrkje. Kyrkja vart venteleg merkt av at ho var tenkt som bedehus i utgangspunktet. Ho låg på Fagerhaugen. Bygningen hadde rektangulær plan med grunnflate 15 x ca 10 m og høge, spissboga vindauge i gavlvegger og langvegger.[7] Sørveggen låg til ferdslevegen, men med ein opphøgd gangveg til inngangspartiet mellom vegen og kyrkja.[8] Kyrkja fekk tårn, for ein stor del innafor rektangelet, med inngangsparti sentralt på sørveggen, og ein valde å laga altarpartiet vis a vis inngangen, sentralt på den nordre langveggen. På utsida av rektanglet, bak altarpartiet, vart det laga sakristi flankert av to enklare inngangar med vindfang. Innafor desse dørene var det trapper til tverrgalleri i gavlsidene mot aust og vest. Bygningen hadde saltak over rektangelet og tverrstilte saltak over tilbygga i nord, eitt over sakristiet og to små over dei to inngangane. Kapellkyrkja fekk lagt inn elektrisk lys i 1916. Medrekna galleria hadde bygningen sitjeplass for 380 personar.
Altarløysinga i kapellkyrkja likna på den som ein finn døme på i Nykirken i Bergen med preikestolaltar og ei markering av altarrommet med ein skranke utafor altarringen.
Bilete frå interiøret viser eit nygotisk altaroppbygg. Altaret stod eit stykke frå veggen og mellomrommet mellom altartavla og veggen var overbygt. Altartavla hadde tre spissboga nisjer mellom søyler avslutta med fialar. Midtnisja var breiast og høgst og i biletfeltet stod Niels Bergsliens framstilling av Kvinnene ved grava (sjå nedafor). På overbygget bak midtnisjen stod preikestolen som også var flankert av søyler med fialar og bak denne hadde veggen ei stor spissboga opning med oppgang frå sakristiet. Mellom altaroppbygget og dørene i nordveggen var det eit høgt, spissboga vindauge med glasmåleri på kvar side.[9] Det eine glasmåleriet er no i bedehuset på Dale, det andre i bedehuset på Stanghelle. Orgelet vart levert av orgelbyggjar Kvarme og var plassert på eit nygotisk orgelgalleri vis a vis altarpartiet. Dei rituelle kara var etter Bendixen frå Franz Reinecke i Hannover, og var gåve frå huslyden Jebsen.[10] (Sjå nedafor under Rituelle kar.) Dei to kyrkjeklokkene frå Bochum heng no i kyrkja i Tulear på Vest-Madagaskar.[11]
Kyrkja frå 1954
Bygningen
Dale kyrkje er ei langkyrkje av mur med smalare kor, med hovudinngang gjennom dels inntrekt tårn i vest, inngang, sakristi og dåpsventerom sør for koret og austenden av skipet, og inngang og trapp til kjellar nord for koret. Over inngangen vest i skipet går eit tverrgalleri med orgel. Kyrkja er dominert av ein spissboge der sjølve bogen startar ved basen. Denne bogeforma går att i kyrkjerom, kor og vindauge.
Murar
Veggene er oppmurte i armert betong med rette yttervegger og boga vegger innvendes. Eldre foto viser forskalingsarbeidet der heile det indre bygningsvolumet er bygt opp i forskalingsmateriale i tre. Murane er pussa og kvitkalka utvendes og innvendes. I sakristiet har nedre del av muren brystvern av panel.
Vindaugsnisjene i langmurane, som har den same bogeforma som kyrkjerommet, bryt gjennom veggene med svakt boga bogespiss, skrå sidesmiger og flat sålbenk, fem på kvar side i skipet. Langveggene i koret har tre nærast kvadratiske nisjer i nordmuren og eit rektangulært felt med vindauge som går frå golvnivå opp mest i full høgd lengst aust i sørmuren. I tillegg er det rektangulære opningar i muren ved utgangsdøra vest i skipet, døra til dåpsventerommet aust i sørmuren i skipet, til utgang nord i austmuren i skipet og til sakristi sør i koret. I gallerihøgd har kyrkjerommet tre spissboga opningar, ei stor sentralt og to mindre for dører på kvar side.
Portalar og dører
Dørene i kyrkja er i eik, leverte av A/S Treindustri, Breistein. Dei fleste av dei innvendige dørene er fyllingsdører med ramme og ei stor fylling og ei smal, liggjande fylling nedst på døra. Blyglas i dører er leverte av G. Rognaldsen, Bergen.
Hovudportalen i vest har innramming av granitt utvendes, og i spissbogen over døra er det eit klebersteinsrelieff i tympanonfeltet, hogge av Emma Mathiassen. Relieffet viser Jesus som signar borna.[12] Steinarbeidet er levert av Vestlandske Stenhuggeri.[13] Fløydørene i vestportalen har koparbeslag utvendes, festa med naglar. I tillegg til dørvridar har dei ein dørring på kvar fløy og eit symbol / ornament, på nordfløyen ei krone og på sørfløyen to fuglar som flankerer ein fontene. Naglar og ornament er gylte. Dørblada er av eik og har 3 x 3 ståande, rektangulære fyllingar.
Andre ytterdører er også fyllingsdører med tre smale ståande fyllingar over den nedre. Utvendes er dei kledde med ståande bord og nedre del er dekt av koparplate.
Frå tårnfoten inn i kyrkjerommet står ei fløydør. Kvar fløy har ei smal nedre fylling, elles er det sett inn 3 x 3 blyglas med åtte ruter i kvart glas. Vertikalt delt med to postar, horisontalt med sprosser.
Dei to dørene vest på galleriet er også glasdører. Her har sjølve dørene 3 x 3 heile ruter inndelte med postar, medan sidefelta og toppfeltet i den spissboga muropninga har mindre blyglasruter.
Korskiljet
Skiljet mellom kor og skip er markert ved at koret er smalare og lægre enn skipet. Koret opnar seg i full breidde og høgde mot vest, med unntak av golvnivået som ligg tre steg høgre i koret. I overgangen er det laga ei trapp kledd med kvit marmor. På kvar side er det øvste steget bygt fram over det midtre, og ber eit smijarnsbrystvern i ytterkant, utført av Push & Wendelstad, Oslo. Sentralt på kvart av brystverna er det ein måla medaljong. Målinga skal vera utført av arkitekten.
Vindauge
Kyrkja har fem spissboga vindauge i kvar av langmurane og eit stort vindauge sør i koret. Sideromma i sør har firkanta vindauge, elles har kyrkja smale, vertikale lysinnslepp. Blyglas i vindauge er leverte av G. Rognaldsen, Bergen.
Dei spissboga vindauga i skipet har ytre og indre vindauge som begge er inndelte med to vertikale postar og midtdelen er delt i to horisontalt. Vindauga har såleis fire rammer i ytterglas og fire i innerglas. Rammene er dels av tre, dels av metall. Alle ytre rammer har glatt, klårt glas og det nedste i midten er hengsla. I innerglasa er dei to sentrale rammene hengsla. Innerglasa har farga katedralglas i små, rektangulære ruter lagt i bly.
Vindauget i koret har fire rammer over einannan. I andre ramma nedafrå i ytterglaset er det eit hengsla vindauge i nedkant. I indre rammer er alle rammer hengsla og kvar ramme har 5 x 4 ruter i bly. Blyglassa har ufarga katedralglas.
Golv og fundament
Kyrkja har støypt fundament med kryperom under skipet og bårekapell, gang og tavlerom under koret.
Golvet i kyrkja er støypt. På golva i skipet, på galleriet og i sakristiet vart det opphavleg lagt blågrå, marmorert linoleum. I skipet er denne på grunn av vatnskade skifta ut med linoleum i ein noko lysare og jamnare farge. Koret har gråblått teppegolv.
Trapp og golv i våpenhuset og i gangane aust i kyrkja er i terasso, dels som fliser, dels som heilt arbeid.[14] Trappa mellom kor og skip er mura opp og kledd med kvite marmorfliser.
Tak
Kyrkja har eitt saltak som dekkar skip og kor. Det er tekt med små, rektangulære lappheller. Taket er trekt fram på sidene av tårnet og held fram som pulttak over romma sør for koret.
Himlingar
Den støypte bogen som formar rommet går utan avbrot frå golvet til toppunktet i himlingane i kor og skip.
Tårn
Vesttårnet er dels framtrekt frå vestfasaden i kyrkja. Det reiser seg i fem høgder med kvadratisk snitt og lik høgde og breidde i heile høgda. I våpenhuset i første høgd og på sidene i første og andre høgd utgjer vestre del av skipet siderom til tårnet med toalett, oppgang og rom for kantor. Etasjeskilja er støypte og det er opning for trapp opp i tårnet på nordsida. I søraustre hjørne er det luker i etasjeskilja for ev nedtaking av klokker.
Tårnet har vestportal (sjå ovafor), eit rundt vindauge over denne og elles smale lysgluggar. I femte høgd der klokkestolen står, er det lydluker i form av, høge, tofløya kopardører sentralt i kvar vegg. Tårnet er avslutta oppe med pyramideforma hjelm som går over i åttekanta skjørt under åttekanta lanterne. Lanterna har åttekanta hjelm som går over i spir. Hjelmane er tekte med koparplater.
Tilbygg
I utgangspunktet var anlegget tenkt oppført i to steg, først kyrkja og sidan kyrkjelydssenter på nordsida. Det andre byggjesteget var også teke med på Arneberg sine teikingar frå først av, men dette vart utsett av økonomiske årsaker. No ligg det ein barnehage på den aktuelle tomten.
Interiør
Koret har sentralt, frittståande altar ved fondveggen med altarring i forkant. Fondveggen er dekt av måleri over altarhøgd. (Sjå nedafor under altartavle.) Nordmuren i koret har tre nisjer der det er plassert stolar i dei austre og døypefont og altarmåleriet frå gamle Dale kyrkje i den vestre. Sørsida har stor nisje med glasvegg for lysinnslepp aust ved fondveggen og dør til sakristi. Elles er det plassert stolar ved sørmuren.
Mellom koret og skipet er det ei brei, sentral trapp i tre steg, flankert av gitter-brystvern. Preikestolen er plassert på sørsida av korbogen aust i skipet med oppgang frå sakristiet. Kyrkja har benkeparti på nord- og sørsida av midtgang og sidepassasjar med veggbenker. Orgel på tverrgalleriet i vest.
Det har ikkje skjedd store endringar i interiøret. Ein del benker er tekne vekk både framme og bak i skipet for å gje meir disponibelt rom. Framme på nordsida står flygel, på sørsida piano og bak mellom anna lysglobe.
Fargar
Rommet er halde i ein balansert og roleg fargeskala med kvitt murverk, gråblått golv og brunlege innslag, primært som treverk.
Glasmåleri
Kyrkja har ikkje glasmåleri, men vindauge med blyglas i ulike fargenyansar i ein lys brunleg og grønleg skala.
Lys og varme
Kyrkja har elektrisk lys og vert oppvarma gjennom sentralvarmeanlegg frå heradshuset supplert med panelomnar.
Inventar
Altar
Kassealtar av eikefinerte, mørkbeisa, glatte plater. Bordplata stikk noko fram frå korpus. Altaret er levert av Chr. Hanssen, Oslo.[15] Det er 250 cm breitt, 110 / 93 cm djupt og 109 / 119 cm høgt.
Altartavle
Måleriet frå altartavla i den første kyrkja heng på muren ved døypefonten. Måleriet har spissboga ramme og form og viser Kvinnene ved grava. Måla i olje på lerret og signert nede til venstre av N(iels) Bergslien.
Altartavle i form av måleri på plater som er monterte med list og fyller øvre del av fondveggen bak altaret. Måleriet er utført av Hugo Lous Mohr og viser Nattverden under ei framstilling av Oppstoda med tornegreiner i bakgrunnen.[16] I nattverdsscena viser Jesu høgre hand signingsgest og er omfatta av lysglansen frå kalken som står åleine på nattverdbordet og som også viser til altaret og kyrkjas nattverd i dag. Jesus er framstilt med heva hovud og attlatne auge, medan læresveinane ber utrykk for spørjande fortviling framfor det som skal skje.
Altarring
Altarringen er rund med opning på begge sider av altaret. Han er av eik og har vid, låg knelepute trekt med skinn, og enkel handlist med runda snitt og hylle for særkalkar som kviler på spredtstilte smijarnsstøtter med svungne ornament og gylte detaljar. Altarringen er levert av Chr. Hanssen, Oslo, smijarnsarbeidet av Push & Wendelstad, Oslo.[17]
To skinntrekte kneleskamlar ved altaret.
Døypefont
Døypefonten er laga av Os Dørfabrikk og har skorne trerelieff utførte Jakob Hjelle, Søfteland.[18] Grunnforma er firkanta med brotne hjørne. Kummen er dominerande, skrår ut oppover og er avgrensa oppe og nede med enkel profil. Det korte skaftet er inntrekt og går over i fotplate med korte skrå øvre sider over standkant. Mot sør har døypefonten ein skoren og måla englefigur som held eit barn i armane og står over eit drakeliknande vesen. Mot aust ei stjerne, mot vest ei nedvend due. I mellomflatene mot sør er det stjerne på vestsida og kross på austsida.
I overkant har fonten rundt hol for dåpsfat. Frå dette går det uttappingsrøyr gjennom golvet til grunnen under kyrkja.
Døypefonten er i mørkbeisa eik med gullstaffering. Engelen har kvite vengjer og blå kjortel med gullblomar og –belte.
Preikestol med oppgang og himling
Preikestolen og himlinga er av eik med tilsetting av massingelement. Arbeidet er levert av Os Dørfabrikk, treskjærararbeidet er utført av Jakob Hjelle, Søfteland.[19]
Dei to delane er samanbundne med ramme på austmuren i skipet. Ramma omfattar inngangen til stolen som er via dør og trapp i fem steg gjennom muren. Opninga ved ramma har forheng av tekstil.
Preikestolen har rund grunnform knytt til veggramma ved to korte, rette stykke. Brei handlist som skrår ned utetter og er profilert og inndelt i felt i underkant. Lesebrettet mot nordvest kviler på brett med utskoren ørn som dekkar øvre smalfelt. Under øvre og over nedre smalfelt er preikestolen omkransa av ein flat massingring som er samanbunden av dreia massingstenger framfor skøyten mellom faga i storfelta. Øvre smalfelt er glatt, men har to horisontale massinglister utvendes. Inndelinga i felt viser eit breitt sentralt felt under lesebrettet og fem smalare felt mot nord og sju mot sør frå sentralfeltet. Dei smale felta er todelte horisontalt med list oppe, i midten og nede. Innvendes har korga bøygde finerplater med lister over skøytane. I felta, og sentralt framme på nedre smalfelt, er det skorne figurar. Det sentrale store feltet viser Jesus som Den gode såmannen. Dei smale felta mot nord har vekselvis ornamentale / symbolske motiv og framstilling av dei Fem kloke brurmøyane i øvre og nedre del, dei sju felta mot sør har den same vekslinga med dei Fem ukloke brurmøyane og av skålvekt og timeglas.
Nedre smalfelt er glatt mellom profilerte lister og botnen under er etter måten flat med profilerte avtrappingar. Sentralt på nedre smalfelt er ei skoren framstilling av god grøde og klunger.
Preikestolen er boren av åtte sylindriske søyler omtvinna av skore vinlauv. Søylene kviler på åttekanta plate over åttekanta sokkel kledd med lys marmor.
Preikestolshimlinga er forma som øvre halvdel av ein klode. Undersida har konsentriske sirklar, dels profilerte. Midtfeltet har due på rundt felt over strålar i krossform. Over randa nede på himlingen er det ein rundmur med tårn og portar, truleg bymuren om Det himmelske Jerusalem. Midtveges oppe på halvkloden er ein ring med framstilling av fire små fuglar. Øvst står Kristus med sigersfana i høgre hand og ein innbydande gest med venstre. Han står med attlatne auge.
Fargane er haldne i mørk beis, gull og blått. Jerusalems murar er lyst gråblå og Jesu klede og krossen på fana er raude.
Lesepult
Lesepult av mørkbeisa eik. Skrått bokbrett over fot med krossforma snitt som svingar ut oppe under lesebrettet og nede ved golvet.
Benker og faste stolar
Benkene leverte av Gjerde Bruk L/L, Voss, treskjærararbeidet er utført av Lars Hæve.[20]
Benkene har rettsida eikevangar med profil ved kantane og skore motiv i høgd med benkeryggen. Benkene er vekselvis rettavslutta og har då tulipanmotiv, eller avslutta med gavl og med krossmotiv. Benkene elles er i furu med fem beinbukkar under formskoren setefjøl. Bukkane skrår ut oppetter, og den bakre delen held fram som støtte for ryggen som har ramme med fyllingar av kryssfinér. Vangane er mørkbeisa med gylte motiv, benkene elles er måla gråblå med lys grå fyllingar og gylt staffering.
Galleri
Vestgalleriet hevar seg over den bakre delen av kyrkjerommet, vest for vindauga, og på kvar side svingar brystvernet fram mot midtpartiet som er rett avslutta over midtgangen og delar av benkepartia. Heile galleriet er laga i armert betong og er berre bore oppe av veggene. Himlinga under er delt inn i to sidefelt og eit midtfelt med støypte rammer. Sameleis er gallerifronten inndelt i felt som liknar liggjande fyllingar, eitt svinga felt på kvar side og tre i det sentrale midtfeltet. Golvet på galleriet stig i tre steg mot vest med orgelfasaden sentralt på det øvste steget og spelepulten på tvers sør på det nedste.
Skulptur
Altarkross
Kross av eik med firkanta plate med skoren, kvit due med glorie i krossmidten. Indre del av krossarmane er gylte med raud firpass og dei tre øvre krossarmane er rett avslutta og tilsett liljeform. Nedre krossarm kviler på base med liljeform ovr sokkel. Krossen er 86 cm høg og 38,5 cm brei.
Altarkross i bårerommet
Nygotisk altarkross i bårerommet. Krossen høyrer til altarutsyret frå den førre kyrkja. Sølvfarga, men ustempla, ca 91 cm høg.
Prosesjonskross
Glatt massingkross frå Saville Row. Krossen har medaljong med lam i krossmidten.
Relieff i dåpsventerommet
Skore trerelieff som viser Jesus som signar to kvinner med småborn. Jesus står sentralt og kvinnene knelar, ei på kvar side. Motivet er omgitt av stålekrans, utafor denne viser tre til venstre og due til høgre. Ramma er skoren i eik. Relieffet er signert nede i venstre hjørne: A. Småland 1964. Lysmål: 89 x 65.
Rituelle kar
Teksten under avsnittet Rituelle kar vises kun for innloggede brukere
Parament
Altarduken er teikna av Birthe Arneberg Quesseveur.[21]
Antependium av kvit silkedamask med livsens tre med kross i toppen. Denne er også teikna av Birthe Arneberg Quesseveur.[22]
Messehaklar
a) Raud messehakel, 1800-talet. Djup raud fløyel, Fôr av lys rosa/beige bommulskypert. 112 cm høg, 61cm brei. Forsida har trekanta massingfelt med hebraiske teikn for JAHVE i strålar.
b) Raud messehakel, første halvdel av 1900-talet. Tre hekter på venstre skulder. Fôr: Rosa bomullkypert. Mål: 102 x 64.
c) Grøn messe hakel av viskosestoff med innvovne krossar og med påstoken vliselin som mellomfôr. Fôr av kul-kvitt viskoselerret. Brodert v og kross kanta med smale gullband. 109 x 69. Merkt i fôret: DNH 1952 og Gåva frå Kyrkjeforeininga. Tre hekter.
d) Fiolett messehakel, med grov ullkypert med liggjande stripeeffekt som hovudstoff og fôr av rosa/lilla bomullslerret. Hakelen er kanta med fiolett fløyelstoff. Festa med fem hekter på venstre skulder. Umerkt. Mål 100 x 62.
e) Kvit messehakel med naturfarga villsilke i kovudstoffet og med applikasjonar av ondre gulkvite stoff og sennepsgult silkeband. Broderte konturar. Fôr av lyst aprikosfarga silkelerret. Brent innskrift på klehengaren: Til lukka med 100 års jubileet 1. 12. 1996, og Helsing Sokneråda på den andre sida.128 vid 120 høg.
Messeskjorter
Kyrkja har oppbevart fleire messeskjorter.
Lysstell
Teksten under avsnittet lysstell vises kun for innloggede brukere
Klokker
To klokker leverte av Nauen klokkestøyperi. På den minste: Kalla på gamal og på ung, mest då på sjeli trøytt og tung, sjuk for den evige kvila. Og på den største: Lova Gud i hans heilagdom, lova han i hans sterke kvelv.[23]
Orgel og andre instrument
Orgelet har prospekt teikna av Arneberg og er levert av Norsk Orgel- Harmoniumfabrikk A/S. Pipematerialet med meir er frå Steinmeyer & Co i Tyskland. Orgelet har 36 stemmer 45 register og elektrisk spelebord med tre manualar og 2500 piper.[24]
Flygel YAMAHA
Piano Classica
Nummertavler
Svarte metallsiffer vert hengde direkte op muren.
Møblar
Brurestolar. Brurestolane har sitt mønster frå Hanseatartida. Stolane er produserte av treskjærar Knag.[25]
Stolar i koret, tre av type Akershus og åtte av type Schlagen leverte frå A/S Eidsfjord Møbelfabrikk, Eidslandet.[26]
Offerkar
Offer vert teke opp i korger og i ei treskål med svidd innskrift og motiv, elles i kollekthovar med ring og motstilte hankar og med pose i raudt stoff.
Blomstervasar
To blomstervasar i sølv, med konisk korpus med utbretta, åttedelt rand og utsvinga fot over vulst. Latinsk kross med strålar på korpus. Innskrift på foten: Til Dale Kyrkja frå KFUK 1933. Stempel 830 S og kalk i oval på begge. Den eine har i tillegg talet 90. Høgde 23,6 cm, diameter oppe 10,6 cm. Den eine vasen vart vølt og oppussa i 2007.
Diverse
Modell av den gamle kyrkja på Dale, laga av Anton Thaule, Oslo, i glasmonter i våpenhuset.
Kyrkjegard og gravminne
Stanghelle kyrkjegard
Stanghelle kyrkjegard vart vigsla 22.05.1882. Til denne kyrkjegarden sokna Vaksdal og Dale.[27]
Kyrkjegarden, som i 2007 vart utvida mot aust og nordaust, ligg på sørsida av elveosen mellom riksvegen og jarnbanelina. Området skrår opp mot riksvegen og er inndelt i tre ulike nivå skilde med grusgang. Kyrkjegarden er avgrensa med smijarnsgjerde mot vegen nedafor, med tørrmur i sørvest og nordaust og tilplanta skråning på oversida. Ein stor stein avgrensar kyrkjegarden i aust. Det er tre inngangar til kyrkjegarden, ein port i muren i vest, nyare tofløya port ovafor muren i sørvesthjørnet som fungerer som ny tilkomstveg til ein naboeigedom, og hovudinngang med parkliknade inngangsparti i nordaust. Det finst to nyare vatnpostar hogne i granitt på kyrkjegarden.
Den eldste delen av kyrkjegarden ligg i det vestre hjørnet i to nivå med klokketårn oppe i sør og er avgrensa mot resten av kyrkjegarden med nyplanta bøkehekk.
Klokketårnet er i bindingsverk med rektagulær plan. Det har liggjande bordkledning og helletekt, valma tak. På austsida er det inngang til reiskapsbu, på nordsida inngang til klokketårnet som bryt takflata i vest. Tårnet har lydopningar i form av lamellar til fire sider og er tekt med pyramideforma, platetekt hjem som endar i kross. Treverket er kvitmåla. Klokka er ikkje registrert.
Dale kyrkjegard
Dale kyrkjegard ligg på Børjelen på Dalegarden. Den fyrste delen av kyrkjegarden var på 1500m2, og vart vigsla 23. november 1907. Sidan har han vorte utvida fleire gonger, 1927, 1966 og 1987. [28] Dei eldste delane ligg på ein høgde, her ligg også klokketårnet på vestsida og frå dette nivået skrår terrenget sterkt ned mot vest og mot ein flate der dei nyare utvidingane har funne stad. Det er inngang frå nord til begge desse nivåa, og frå sør til den nyare delen. Inngangane har støypte portstolpar. Den eldste delen har tofløya smijarnsport med innarbeidd kross i kvar fløy, den nyare delen har enkle smijarnsportar avslutta oppe med kross. Kyrkjegarden har ulike former for avgrensing. Den øvre delen har smijarnsstolpar med nettinggjerde i aust, elles er det enklare nettinggjerde, dels supplert med planter. Nivåskildnaden er dels lagd mot bakkemurar, dels planta til med tre og busker. Frå klokketårnet går det gangsti med rekkverk ned til den nyare delen.
Gravminne over Spinnerimester Anders J. Kleveland (1861 – 1928) med familie i form av monolitt i kvit marmor.
Bygningar knytte til kyrkjegarden
Klokketårnet har kvadratisk plan og inntrekt øvre del med klokkeoppheng. Tårnet er av bindingsverk med ytre kledning av over- og underliggjande bord. Nedre del er overdekt med skjørt, øvre del med pyramideforma hjelm avslutta oppe med kross. Skjørt og hjelm er tekt med plater, treverket er kvitmåla. Inngang mot aust og enkle lydluker med lamellar. Klokka er 55 cm i diameter, og 55 cm høg med krone, 45 cm utan.
Reiskapsbu, nyare, utafor sørinngangen til den ny delen av kyrkjegarden. Bua har rektagulær plan med lengdeakse nord-sør, og er bygt i bindingsverk på mura sokkel, kledd utvendes med liggjande panel og overdekt med saltak tekt med ruteheller. Fløydør mot sør, lite vindauge mot vest. Måla lyst blågrå utvendes.
Kjelder
Trykte kjelder
Bendixen, B. E.: Kirkerne i Søndre Bergenhus Amt, Bergen 1904 – 1913
Jubileumsbok: Dale sokneråd, Kyrkjestaden Dale 100 år 1896 – 1996 : Jubileumsskrift, Odda 1996
Brosjyre, Dale Kyrke
Bilete
- Bygningen
Dale gamle kyrkje, plan, Jubileumsbok s. 20, AMH 2008.jpg
Dale gamle kyrkje, nordsida, modell, AMH 2008.jpg
Dale gamle kyrkje, sett frå søraust, modell, AMH 2008.jpg
Dale gamle kyrkje, snitt, Jubileumsbok s. 21, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje sett frå søraust, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, kryperom og senterfundament, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, nordfasade, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, nordsida sett mot vest, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, trapp til galleriet, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, vestfasade 1, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, vestfasade, AMH 2008.jpg
- Bygningen: Dører og vindauge
Dale kyrkje, inngangsdøra, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, inngangsdøra, detalj 1, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, inngangsdøra, detalj 2, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, inngangspartiet, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, vestportalen, tympanon, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, vindauge i nordmuren, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, vindauge sør i koret, AMH 2008.jpg
- Interiør
Dale kyrkje, altarpartiet, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, bårekapell, interiør, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, interiør mot aust, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, interiør mot nordaust i koret, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, interiør mot søraust, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, interiør mot vest 1, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, interiør mot vest, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, våpenhuset, interiør, AMH 2008.jpg
- Inventar
Dale kyrkje, brurestolar, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, galleriet, detalj mot sørvest, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, kollekthov, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, offerskål, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, orgelfasade 1, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, stolar i koret, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, tre stolar, AMH 2008.jpg
- Inventar: Altar, altarring og altartavle
Dale kyrkje, altar og altarring, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, altarmåleri, Bergslien, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, altarring, detalj, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, altartavle, Hugo Lous Mohr, AMH 2008.jpg
- Inventar: Døypefont
Dale kyrkje, døypefont, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, døypefont, detalj a, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, døypefont, detalj b, AMH 2008.jpg
- Inventar: Parament og tekstilar
Dale kyrkje, altarduk, detalj, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, antependium, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, antependium, detalj, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, antependium, stoffet, detalj, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, messehakel a, forside, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, messehakel a, ryggside, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, messehakel b, forside, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, messehakel b, ryggside, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, messehakel c, forside, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, messehakel c, ryggside, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, messehakel d, forside, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, messehakel d, ryggside, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, messehakel e, forside, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, messehakel e, ryggside, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, samarie, forside, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, samarie, ryggside, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, silkeskjorte, kvit, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, silkeskjorte, kvit, forside, AMH 2008.jpg
- Inventar: Preikestol og lesepult
Dale kyrkje, lesepult, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, preikestol med himling, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, preikestol, detalj 1, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, preikestol, detalj 2, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, preikestolshimling, detalj, AMH 2008.jpg
- Inventar: Skulptur
Dale kyrkje, altarkross, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, nygotisk altarkross, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, prosesjonskross, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, trerelieff i ramme, AMH 2008.jpg
- Inventar: Klokker
Dale kyrkje, klokke a, side a, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, klokke a, side b, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, klokke b, side a, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, klokke b, side b, AMH 2008.jpg
- Inventar: Korskilje
Dale kyrkje, korskilje, detalj 1, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, korskilje, detalj 2, AMH 2008.jpg
Dale kyrkje, korskilje, detalj, AMH 2008.jpg
- Kyrkjegard og gravminne: Dale kyrkjegard
Dale kyrkje, reiskapsbubu og port i sørvest, AMH 2008.jpg
Dale kyrkjegard, gjerde mot aust, AMH 2008.jpg
Dale kyrkjegard, gravminne a, AMH 2008.jpg
Dale kyrkjegard, inngang a, AMH 2008.jpg
Dale kyrkjegard, inngang frå sørvest, AMH 2008.jpg
Dale kyrkjegard, klokke, AMH 2008.jpg
Dale kyrkjegard, klokketårn, AMH 2008.jpg
Dale kyrkjegard, nedre del, AMH 2008.jpg
Dale kyrkjegard, oppgang til øvre del, AMH 2008.jpg
Dale kyrkjegard, reiskapsbu sett frå vest, AMH 2008.jpg
Dale kyrkjegard, sett mot søraust 1, AMH 2008.jpg
Dale kyrkjegard, sett mot søraust, AMH 2008.jpg
Dale kyrkjegard, terrassering mot øvre del sett mot nord, AMH 2008.jpg
Dale kyrkjegard, øvre del, mot vest, AMH 2008.jpg
- Kyrkjegard og gravminne: Stanghelle kyrkjegard
Stanghelle kyrkjegard, inngang frå sør, AMH 2008.jpg
Stanghelle kyrkjegard, inngangsparti i nordaust, AMH 2008.jpg
Stanghelle kyrkjegard, klokketårn med reiskapsbu, AMH 2008.jpg
Stanghelle kyrkjegard, klokketårnet sett frå nordaust, AMH 2008.jpg
Stanghelle kyrkjegard, port i sørvest, AMH 2008.jpg
Stanghelle, den gamle delen av kyrkjegarden, AMH 2008.jpg
Stanghelle, gravminne a, AMH 2008.jpg
Stanghelle, gravminne b, AMH 2008.jpg
Stanghelle, kyrkjegarden sett frå nordaust, AMH 2008.jpg
Stanghelle, vatnpost, AMH 2008.jpg
Fotnoter
- ↑ Jubileumsbok s. 10
- ↑ Jubileumsbok s 31
- ↑ Jubileumsbok s. 32 f
- ↑ Jubileumsbok s. 56 f
- ↑ Brosjyre
- ↑ Bendixen 1904-13 s. 607
- ↑ Jubileumsbok s. 27
- ↑ Foto, jubileumsbok s. 42
- ↑ Foto i Juileumsbok s. 29
- ↑ Bendixen 1904-13, s. 608
- ↑ Jubileumsbok s. 40 f
- ↑ Brosjyre
- ↑ Jubileumsbok s. 59 vedr. produsentar
- ↑ Jubileumsbok s. 59
- ↑ Jubileumsbok s. 60
- ↑ Brosjyre
- ↑ Jubileumsbok s. 60
- ↑ Same staden
- ↑ Jubileumsbok s. 60
- ↑ Jubileumsbok s. 60
- ↑ Brosjyre
- ↑ Jubileumsbok s. 60
- ↑ Brosjyre
- ↑ Jubileumsbok s. 59
- ↑ Brosjyre
- ↑ Jubileumsbok s. 60
- ↑ Jubileumsbok s. 12
- ↑ Jubileumsbok s. 12 f